Samen op de tandem

In de zorg voor goede werkomstandigheden spelen de leidinggevende en de preventiemedewerker een grote rol. Ze vormen samen een tandem.

De leidinggevende heeft de feitelijke verantwoordelijkheid voor veilige en gezonde werkomstandigheden voor alle medewerkers die op diens afdeling werken. De preventiemedewerker heeft hierin ondersteunende en adviserende taken conform artikel 13 van de Arbowet. Zoals medewerking verlenen aan de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), adviseren aan en samenwerken met de arbokerndeskundigen en de or, en meewerken aan uitvoering van maatregelen. De leidinggevende en de preventiemedewerker vormen hierin samen een tandem. Vooraf hebben zij – als het goed is – afspraken gemaakt waar ze naartoe willen en welke route ze willen volgen en in welk tempo. Als dat niet gedaan is, dan wordt het geen gezellige tocht.

Daarna begint de fietstocht. Als het goed is, zit de leidinggevende op het voorste zadel en zit de preventiemedewerker op het achterste zadel. De leidinggevende bepaalt het tempo en stuurt. De preventiemedewerker fluistert vanaf het achterste zadel in zijn oor en port af en toe in zijn zij als hij vindt dat het anders moet. Denk aan sneller, een andere koers, enzovoort. Maar de leidinggevende is in the lead en bedient de versnelling, de rem en het stuur. In de praktijk zie je vaak een heel ander beeld. Op veel tandems zit slechts één persoon: de preventiemedewerker. Als er al met zijn tweeën wordt gefietst, zit de leidinggevende vaak op het achterste zadel en zit de preventiemedewerker op het voorste zadel. Die preventiemedewerker trapt flink door en merkt niet dat de leidinggevende met zijn benen omhoog zit en niet meetrapt en denkt: laat de preventiemedewerker het werk maar doen.

En dan heeft deze nog geluk dat de leidinggevende niet vanuit de achterste positie met de pedalen door tegendruk de zaak afremt. Als dat het geval is, kost het de preventiemedewerker extra veel inspanning om nog een beetje vooruit te komen. Mogelijk dat de preventiemedewerker dan op een gegeven moment afhaakt vanwege ‘grote zadelpijn’. Het zou interessant zijn om eens na te gaan hoeveel preventiemedewerkers met een burn-out thuis zitten of gedemotiveerd wegegaan zijn.

De grootste uitdaging van de preventiemedewerker is niet het uitvoeren van bovengenoemde wettelijke taken, maar te trachten de leidinggevende op het voorste zadel te laten plaatsnemen. Een praktische test om vast te stellen wie op welk zadel zit, is om te kijken naar wie als actiehouder in het plan van aanpak van de RI&E het vaakst genoemd wordt. Als dit de preventiemedewerker is, dan zitten de fietsers niet op de juiste posities en is het tijd om over te gaan tot een changé. Nog beter is het hierover vooraf af te stemmen dan achteraf te corrigeren.